Κυριακή 28 Δεκεμβρίου 2025

Αφήνουμε πίσω μας μια χρονιά που ανέδειξε την κλιματική κρίση ως συνολική δοκιμασία αντοχής για τις κοινωνίες, τις οικονομίες και τις κρατικές λειτουργίες, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι δασικές πυρκαγιές υπήρξαν ο πιο χαρακτηριστικός δείκτης αυτής της πίεσης, οδηγώντας την Ευρώπη στη χειρότερη αντιπυρική περίοδο στην ιστορία της. Μέσα σε αυτή τη νέα κανονικότητα, η Ελλάδα ξεχώρισε ως εξαίρεση: μία από τις ελάχιστες μεσογειακές χώρες με λιγότερες ενάρξεις πυρκαγιών και περιορισμένες καμένες εκτάσεις, παρά τις εξαιρετικά δύσκολες κλιματικές συνθήκες. Μια επίδοση που επιβεβαιώνει ότι η ανθεκτικότητα δεν είναι σύμπτωση, αλλά αποτέλεσμα στοχευμένου σχεδιασμού και διαρκούς ετοιμότητας.

Ακριβώς πάνω σε αυτή τη βάση, το 2026 έρχεται ως έτος συνέχειας και ενδυνάμωσης αυτού του σχεδιασμού, μεταφράζοντας τα διδάγματα της εμπειρίας σε μόνιμες πολιτικές και επιχειρησιακές επιλογές. Πρόκειται για παρεμβάσεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το κράτος λειτουργεί καθημερινά απέναντι στον κίνδυνο, με στόχο τη διαφύλαξη ζωών, την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων και τη σταθερότητα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Στον πυρήνα αυτών των αλλαγών βρίσκεται η θεσμοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Δασικών Πυρκαγιών, το οποίο καθιερώνει ενιαίο πλαίσιο στόχων, προτεραιοτήτων και παρεμβάσεων σε εθνικό επίπεδο. Το εθνικό αυτό πλαίσιο εξειδικεύεται μέσα από τα τοπικά και περιφερειακά σχέδια πρόληψης, προσαρμοσμένα στα χωρικά, οικολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Παράλληλα, καθιερώνεται η προληπτική διαχείριση της καύσιμης ύλης, με νέα εργαλεία όπως η προδιαγεγραμμένη καύση και η ελεγχόμενη βόσκηση, ώστε ο έλεγχος του κινδύνου να μεταφέρεται σε φάσεις επιστημονικά τεκμηριωμένες και επιχειρησιακά ασφαλείς. Με αυτόν τον τρόπο, η πρόληψη παύει να αποτελεί γενική διακήρυξη και μετατρέπεται σε δεσμευτική, οργανωμένη δημόσια πολιτική, που μειώνει συστηματικά την πιθανότητα και τη σφοδρότητα των καταστροφών σε ένα κλιματικό περιβάλλον που επιταχύνεται.

Οι θεσμικές παρεμβάσεις του 2026 θωρακίζουν, ταυτόχρονα, τον τρόπο με τον οποίο το κράτος οργανώνεται και επιχειρεί όταν η κρίση εκδηλώνεται. Επιδιώκουμε έναν μηχανισμό με καθαρή αλυσίδα διοίκησης, ενιαίο συντονισμό και κοινή επιχειρησιακή αντίληψη, ώστε όλες οι δυνάμεις να λειτουργούν ως ένα συνεκτικό σύνολο στο πεδίο. Η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ υπηρεσιών, αυτοδιοίκησης και εθελοντικών σχημάτων, σε συνδυασμό με σαφείς ρόλους και διαδικασίες, μειώνει τον κατακερματισμό και αυξάνει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της απόκρισης. Παράλληλα, θεσμοθετούνται συστηματικοί μηχανισμοί απολογισμού και αξιολόγησης, ώστε κάθε κρίση να παράγει γνώση και κάθε γνώση να επιστρέφει ως βελτίωση του συστήματος.

Την ίδια στιγμή, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη μετάβαση από τη σωρευμένη εμπειρία στο επαγγελματικό, θεσμικά ώριμο κράτος. Η αναβάθμιση της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, η ενσωμάτωση της επιχειρησιακής μετεωρολογίας στη λήψη αποφάσεων και η συστηματική αξιοποίηση βάσεων δεδομένων, επιστημονικής γνώσης και αναλυτικών εργαλείων σηματοδοτούν μια ποιοτική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Πρόκειται για ένα κράτος που δεν εξαρτάται από πρόσωπα, αλλά από θεσμούς· που δεν στηρίζεται αποκλειστικά στην εμπειρία του παρελθόντος, αλλά στη γνώση, την πρόβλεψη και τη θεσμική συνέχεια.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το 2026 θα βρει ακόμη πιο ενισχυμένο το Πυροσβεστικό Σώμα. Περισσότερες από 1.000 νέες προσλήψεις θα ενισχύσουν το ανθρώπινο δυναμικό, ενώ μέσω του προγράμματος ΑΙΓΙΣ παραδίδεται κρίσιμος σύγχρονος εξοπλισμός. Το επιχειρησιακό αποτύπωμα αναβαθμίζεται αποφασιστικά με πέντε νέα ελικόπτερα, τρία αεροσκάφη εναέριας επιτήρησης, εκατοντάδες νέα οχήματα παντός τύπου, καθώς και προηγμένα συστήματα πρόληψης και έγκαιρης προειδοποίησης. Έτσι διαμορφώνεται ένα Σώμα με ενισχυμένη αποτρεπτική ισχύ, ικανό όχι μόνο να ανταποκρίνεται, αλλά να προηγείται του κινδύνου.

Η μεγάλη πρόκληση για το 2026 είναι σαφής: να μετατρέψουμε την εμπειρία της κρίσης σε μόνιμη ικανότητα πρόληψης, αντίδρασης και προσαρμογής. Με θεσμούς πιο ώριμους, μηχανισμούς πιο ανθεκτικούς και ανθρώπους καλύτερα προετοιμασμένους, θωρακίζουμε την κοινωνία απέναντι στις κρίσεις του αύριο. Σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση επαναπροσδιορίζει τα όρια του εφικτού, η κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη: να οικοδομήσουμε ένα κράτος που μαθαίνει εγκαίρως, προβλέπει με ακρίβεια και παρεμβαίνει πριν ο κίνδυνος γίνει καταστροφή.