Ευρωπαϊκή Ένωση

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η Πολιτική Προστασία (Civil Protection) αναφέρεται στο σύνολο των δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών έναντι των κινδύνων από φυσικές, τεχνολογικές και περιβαλλοντικές καταστροφές και στοχεύουν στη μείωση των συνεπειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και πέραν αυτού, συμπληρωματικά με τις εθνικές πολιτικές (Aρχή της Eπικουρικότητας, Principle of Subsidiarity).

Ιστορικά οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας ξεκινούν το 1985 με την ίδρυση της υπηρεσιακής μονάδας Πολιτικής Προστασίας υπό τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος.

Το 1987, με ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), θεσπίστηκε το Μόνιμο Δίκτυο των Εθνικών Αντιπροσώπων (Permanent Network of National Correspondents-PNNC) για την προώθηση της συνεργασίας των κρατών μελών σε θέματα Πολιτικής Προστασίας. Το δίκτυο απαρτίζεται από εκπροσώπους των υπηρεσιών των εθνικών διοικήσεων που ασχολούνται µε θέματα Πολιτικής Προστασίας και λειτουργεί ως όργανο ανταλλαγής πληροφοριών και εξέτασης διαφόρων πρωτοβουλιών στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας.

Το 1997 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε το πρώτο πρόγραμμα δράσεων για την Πολιτική Προστασία (1998 - 1999). Το πρώτο αυτό πρόγραμμα δράσεων ακολούθησε ένα δεύτερο και πιο εκτεταμένο 5ετές πρόγραμμα (2000 - 2004), το οποίο παρατάθηκε ως το τέλος του 2006.

Από τον Φεβρουάριο του 2010, στο πλαίσιο των εργασιών της νέας τότε Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2009-2014, η Πολιτική Προστασία μεταφέρεται στη Γενική Δ/νση Ανθρωπιστικής Βοήθειας, η οποία πλέον αναφέρεται ως «Ευρωπαϊκή Πολιτική Προστασία και Επιχειρήσεις Ανθρωπιστικής Βοήθειας» (European Civil Protection and Humanitarian Aid Operations – DG ECHO).

Σημαντική πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτέλεσε η καθιέρωση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης που θεσπίστηκε το 2001. Για την εφαρμογή του Μηχανισμού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεπικουρείται από επιτροπή εκπροσώπων των κρατών μελών (Επιτροπή Πολιτικής Προστασίας-Civil Protection Committee).

Παροχή και Λήψη Διεθνούς Συνδρομής

Εθνική Εκπροσώπηση

Η ΓΓΠΠ εκπροσωπεί τη χώρα στην ΕΕ για θέματα Πολιτικής Προστασίας και για το λόγο αυτό συμμετέχει στην ομάδα εργασίας του Συμβουλίου της ΕΕ «Πολιτική Προστασία» (PROCIV), καθώς και με εκπροσώπους της στο Μόνιμο Δίκτυο των Εθνικών Αντιπροσώπων στην Επιτροπή Πολιτικής Προστασίας  (Civil Protection Committee) όσο και σε επιτροπές που έχουν ως σκοπό τη στήριξη του έργου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας

Η Συνθήκη της Λισαβόνας, σε ισχύ από τα τέλη του 2009, δημιουργεί νέους τομείς αρμοδιοτήτων στους οποίους μπορεί να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με το άρθρο 6 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ προβλέπεται η αρμοδιότητα της Ένωσης να αναλαμβάνει δράσεις για την υποστήριξη, τον συντονισμό ή τη συμπλήρωση των δράσεων των κρατών μελών, μεταξύ άλλων και στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 196 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ, η Ένωση οφείλει να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των συστημάτων πρόληψης και προστασίας απέναντι στις φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές. 

Πιο συγκεκριμένα, η Ένωση με τις δράσεις της οφείλει να:

α. Υποστηρίζει και να συμπληρώνει τις δράσεις των κρατών μελών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στην πρόληψη, την προετοιμασία του προσωπικού Πολιτικής Προστασίας και στην αντιμετώπιση φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών εντός της Ένωσης.

β. Προωθεί την άμεση και αποτελεσματική επιχειρησιακή συνεργασία στην Ένωση ανάμεσα στις εθνικές αρχές Πολιτικής Προστασίας

γ. Προωθεί τη συνοχή των δράσεων Πολιτικής Προστασίας που αναλαμβάνονται σε διεθνές επίπεδο

Σύμφωνα με το άρθρο 222 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ («Ρήτρα Αλληλεγγύης») η Ένωση και τα κράτη μέλη δρουν από κοινού σε πνεύμα αλληλεγγύης εάν κάποιο κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή αντιμετωπίζει φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή. Στην περίπτωση αυτή, μετά από αίτημα των πολιτικών αρχών του πληττόμενου κράτους μέλους, η Ένωση κινητοποιεί όλα τα μέσα που διαθέτει για να συνδράμει το κράτος μέλος.

Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (DG ECHO)

Όποτε υπάρχει καταστροφή ή ανθρωπιστική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η ΕΕ παρέχει βοήθεια στις πληγείσες χώρες, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ανθρωπιστικής βοήθειας: ανθρωπισμός, αμεροληψία, ουδετερότητα και ανεξαρτησία.

Η ανθρωπιστική δράση της ΕΕ ενσωματώνει επίσης την αρχή της αλληλεγγύης, όπως ορίζεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία ορίζει ότι η ΕΕ θα παρέχει βοήθεια, ανακούφιση και προστασία στα θύματα φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και θα ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών προς τον σκοπό αυτό (Συνθήκη της Λισαβόνας, άρθρα 196 και 214).

Η Πολιτική Προστασία και η ανθρωπιστική βοήθεια είναι συμπληρωματικές. Στην περίπτωση της ανθρωπιστικής βοήθειας, η Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας και Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECHO) -από κοινού με τα κράτη μέλη της ΕΕ- αποτελεί έναν από τους κορυφαίους παγκόσμιους χορηγούς ανθρωπιστικής βοήθειας. Όσον αφορά την Πολιτική Προστασία, η ΕΕ αναλαμβάνει υποστηρικτικό ρόλο, συντονίζοντας τις εθελοντικές συνεισφορές σε είδος βοήθειας από χώρες που συμμετέχουν στον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.

Η DG ECHO παρέχει βοήθεια σε άτομα που έχουν ανάγκη από το 1992. Ο ετήσιος ανθρωπιστικός προϋπολογισμός της υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ και βοηθά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/echo/index_en

Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης

Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας και παροχής βοήθειας σε περιπτώσεις μεγάλων έκτακτων αναγκών εντός και εκτός της Ένωσης. Το νομοθετικό πλαίσιο θεσπίστηκε με την Απόφαση του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2001 περί κοινοτικού μηχανισμού για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας στις επεμβάσεις βοήθειας της Πολιτικής Προστασίας (2001/792/ΕΚ, Ευρατόμ).

Τα επόμενα χρόνια η αρχική απόφαση τροποποιήθηκε διαδοχικά με την απόφαση του Συμβουλίου της 8ης Νοεμβρίου 2007 περί δημιουργίας κοινοτικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (αναδιατύπωση) (2007/779/ΕΚ, Ευρατόμ) και την απόφαση 1313/2013/ΕU 17ης Δεκεμβρίου 2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για έναν Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης (Union Civil Protection Mechanism).

Ο Μηχανισμός μπορεί να ενεργοποιηθεί σε περιπτώσεις φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, τρομοκρατικών ενεργειών και τεχνολογικών, ραδιολογικών ή περιβαλλοντικών ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της ακούσιας θαλάσσιας ρύπανσης, κατά την ειρηνική περίοδο.

Κάθε χώρα που πλήττεται από μεγάλες καταστροφές μπορεί να ζητήσει βοήθεια, καθώς και την κινητοποίηση επιχειρησιακών μέσων που έχουν εθελοντικά παρασχεθεί στην ΕΕ από τις χώρες του Μηχανισμού. Στον Μηχανισμό συμμετέχουν σήμερα 37 χώρες: τα 27 κράτη μέλη της Ένωσης, η Ισλανδία και η Νορβηγία από τις χώρες του ΕΟΧ (Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου), καθώς και η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Τουρκία, η Μολδαβία και η Ουκρανία.

Η ΓΓΠΠ του ΥΚΚΠΠ συμμετέχει ενεργά στον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης και συνδέεται μέσω της ειδικής διαβαθμισμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας «CECIS» με το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ERCC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (https://civil-protection-humanitarian-aid.ec.europa.eu/what/civil-protection/emergency-response-coordination-centre-ercc_en).

Σημειώνεται ότι η χώρα μας συμμετέχει με προσφορά μονάδων Πολιτικής Προστασίας (όπως ομάδες έρευνας και διάσωσης, μονάδες αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, ιατρικές μονάδες κ.λπ.), καθώς και με εμπειρογνώμονες, ενώ συμμετέχει και σε ασκήσεις του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης.

ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Η ΓΓΠΠ του ΥΚΚΠΠ είναι αρμόδια για τη συμμετοχή προσωπικού ελληνικών φορέων στα διάφορα σεμινάρια του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης με σκοπό την κατάρτιση ειδικών εμπειρογνωμόνων, τόσο μελών των Μονάδων όσο και τεχνικών εμπειρογνωμόνων, ικανών για ανάπτυξη στο πεδίο εφόσον απαιτηθεί μέσω ειδικού ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού προγράμματος.

https://civil-protection-knowledge-network.europa.eu/disaster-preparedness/union-civil-protection-mechanism-training-programme

Παροχή και λήψη διεθνούς βοήθειας

Η αποκλειστική αρμοδιότητα της υποβολής αιτημάτων διεθνούς συνδρομής για τη χώρα μας ανήκει στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Το αίτημα των κρατικών υπηρεσιών για συνδρομή άλλων Αρχών, Υπηρεσιών και Φορέων της ημεδαπής ή αλλοδαπής με σκοπό την αντιμετώπιση κάθε μορφής καταστροφής υποβάλλεται αποκλειστικά μέσω της ΓΓΠΠ.

Η πολιτική της ΓΓΠΠ στη διαχείριση είτε των αιτημάτων Ελληνικών Αρχών είτε άλλων κρατών για συνδρομή με μέσα και ανθρώπινο δυναμικό για την αντιμετώπιση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών μείζονος κλίμακας αφορά στην άμεση ανταπόκριση και στο συντονισμό των εμπλεκομένων φορέων. Σκοπός είναι η αποτελεσματική διαχείριση της διεθνούς συνδρομής.

H Μονάδα Ευρωπαϊκού Μηχανισμού και Διεθνούς Συνδρομής (Unit4-EUCPM/rescEU) του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.ΔΙ.Κ.) είναι αρμόδια για τη συμμετοχή του Ε.Σ.Κ.Ε.ΔΙ.Κ. στους μηχανισμούς ενεργοποίησης αντίστοιχων κέντρων άλλων χωρών και την ενεργοποίηση των απαραίτητων διαδικασιών στις περιπτώσεις αποστολής ή λήψης διεθνούς βοηθείας, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (άρθρο 36, παρ. 7, εδάφιο δ του N. 4662/2020).

Από το 2001 μέχρι και σήμερα η Ελλάδα έχει ανταποκριθεί σε πάνω από 70 αιτήματα παροχής βοήθειας μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης, ενώ αντίστοιχα έχει αιτηθεί συνδρομής 17 φορές. Ειδικότερα, από το 2020 έως και σήμερα η χώρα μας έχει ανταποκριθεί σε 58 αιτήματα παροχής βοήθειας ενώ έχει αιτηθεί βοήθεια 4 φορές μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης.

Ικανότητες Πολιτικής Προστασίας της Ελλάδας στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης

1. Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας (European Civil Protection Pool – ECPP)

Πρόκειται για μια «εθελοντική δεξαμενή προδεσμευμένων ικανοτήτων των κρατών μελών», στην οποία εντάσσονται «οι Μονάδες Πολιτικής Προστασίας, άλλες ικανότητες αντιμετώπισης και οι εμπειρογνώμονες», με καθορισμένα πρότυπα ποιότητας. Με αυτόν το τρόπο ξεπεράστηκαν αδυναμίες του παρελθόντος και πλέον υφίσταται ένα προσχεδιασμένο, προσυμφωνημένο και προβλέψιμο σύστημα αναγνώρισης των διαθέσιμων πόρων.

Στη βάση αναγνωρισμένων κινδύνων, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει τα κενά ικανοτήτων και να εξετάζει κατά πόσο αυτές υπάρχουν στα κράτη μέλη, προτρέποντάς τα να τις εντάξουν στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας.

Ελληνικές Μονάδες Πολιτικής Προστασίας - EU MODULES:

• Μονάδα Αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών στο έδαφος (Πυροσβεστικό Σώμα) [Ground Forest Fire Fighting – Athens. EU GR-GFFF 1-ATH]
• Εναέρια μονάδα αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών με αεροπλάνα (2 CL-415, Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας) [Aerial Forest Fire Fighting module using Airplanes. ECPP-AFFF-2-GR]
  
  Επιπρόσθετα η χώρα μας έχει λάβει χρηματοδότηση (Adaptation Grants) σε ποσοστό 75% από την ΕΕ, για την αναβάθμιση των παρακάτω Μονάδων, οι οποίες μετά από διαδικασία πιστοποίησης πρόκειται να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας.
   
• Ιατρική ομάδα έκτακτης ανάγκης (EKAB) [EMT1]
• Μονάδα Αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών στο έδαφος με οχήματα, Αθήνα (Πυροσβεστικό Σώμα) [GFFFV-ATH]
• Μονάδα Αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών στο έδαφος με οχήματα, Θεσσαλονίκη (Πυροσβεστικό Σώμα) [GFFFV-THESS]
• Ανίχνευση και Δειγματοληψία Χημικών, Βιολογικών, Ραδιολογικών και Πυρηνικών ουσιών (Πυροσβεστικό Σώμα) [CBRNDET]
   

2. Ικανότητες rescEU (Άρθρο 12, Απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ)

Οι ικανότητες rescEU θεσπίστηκαν με την Απόφαση υπ’ αριθ. 2019/420/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 13^ης Μαρτίου 2019, με την οποία τροποποιήθηκε η Απόφαση υπ’ αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «Περί Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης». Αποτελεί κοινή δεξαμενή μέσων της ΕΕ για την αντιμετώπιση καταστροφών, ως λύση ύστατης ανάγκης (“safety net”).

Η δημιουργία ικανοτήτων rescEU από τα κράτη μέλη χρηματοδοτείται από την ΕΕ σε ποσοστό 100% και οι εν λόγω ικανότητες βρίσκονται σε κατάλληλη γεωγραφική διασπορά σε όλη την ΕΕ. Η απόφαση ενεργοποίησης πραγματοποιείται σε «στενό συντονισμό» μεταξύ του ERCC, του κράτους φιλοξενίας, της ικανότητας rescEU και του κράτους που αιτείται βοήθεια.

Μεταβατικό rescEU για τις ικανότητες εναέριας δασοπυρόσβεσης (rescEU transition – Aerial Forest Firefighting capacities)

Το μεταβατικό rescEU (άρθρο 35, Απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ) με ισχύ μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2025, θεσπίστηκε λόγω της αδυναμίας άμεσης εύρεσης στην αγορά εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης. Τα κράτη μέλη μπορούν να εντάσσουν στο μεταβατικό rescEU εθνικά μέσα που ήδη διαθέτουν, ως προσωρινή λύση μέχρι τη δημιουργία του μόνιμου στόλου εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης rescEU.

Για τα εθνικά μέσα που εντάσσονται στο μεταβατικό rescEU προβλέπεται χρηματοδότηση από την ΕΕ σε ποσοστό 75% του κόστους που είναι απαραίτητο για την εξασφάλιση της διαθεσιμότητάς τους. Όταν εγχώριες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ανωτέρα βία ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σοβαροί λόγοι εμποδίζουν τη διάθεση των ικανοτήτων αυτών για συγκεκριμένη καταστροφή, το κράτος μέλος ενημερώνει την Επιτροπή, το συντομότερο δυνατόν, κάνοντας αναφορά στο άρθρο 35.

Ενημερωτικό υλικό για το rescEU μπορείτε να αναζητήσετε παρακάτω:
https://civil-protection-humanitarian-aid.ec.europa.eu/what/civil-protection/resceu_en

Ελληνικές Ικανότητες ενταγμένες στο rescEU

a. Μεταβατικό rescEU - Ικανότητες εναέριας δασοπυρόσβεσης

• Ένα ζεύγος αεροσκαφών, τύπου Canadair CL-415
• Ένα ζεύγος αμφίβιων αεροσκαφών, τύπου Air-tractor AT802F
• Ένα ελικόπτερο βαρέως τύπου, Erickson S-64

b. rescEU

• Medical Stockpile
  
  Ικανότητα ιατροφαρμακευτικού αποθέματος, το οποίο αποτελείται από μέσα ατομικής προστασίας (μάσκες FFP2, FFP3, Ολόσωμες φόρμες υψηλής και μέσης προστασίας, ποδονάρια, προστατευτικά γυαλιά και προστατευτικά γάντια) η οποία αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19. Το κόστος δημιουργίας της ικανότητας ήταν 55.000.000,00€ και χρηματοδοτήθηκε πλήρως από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεγάλο μέρος από το απόθεμα έχει ήδη διατεθεί, καθώς μέχρι και σήμερα η ικανότητα rescEU medical stockpile έχει ενεργοποιηθεί 11 φορές.
  
  Η ικανότητα αυτή πρόκειται να εμπλουτιστεί σύντομα με επιπλέον υλικά συνολικής αξίας 8.013.000,00€ (προσθήκη αντλιών έγχυσης, εργαστηριακού εξοπλισμού, εξοπλισμού μεταφοράς εμβολίων και προστατευτικών γυαλιών), για την αντιμετώπιση σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας, με 100% χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
   
• H Ελλάδα πρόκειται να αποτελέσει το πρώτο κράτος μέλος που θα αποκτήσει, με 100% χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2 νέα αεροσκάφη δασοπυρόσβεσης DHC-515 τα οποία θα ενταχθούν στον μόνιμο στόλο αεροσκαφών δασοπυρόσβεσης του rescEU.
  
  Επιπλέον ελληνικές ικανότητες καταχωρημένες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα  CECIS (εκτός της Ευρωπαϊκής Δεξαμενής Πολιτικής Προστασίας και του rescEU):
   
• Προωθημένο κινητό ιατρείο (EKAB) [Advanced medical post. GR/AMP/1 (National Emergency Health Care Unit)]
• Μονάδα Ανίχνευσης και Δειγματοληψίας Χημικών, Βιολογικών, Ραδιολογικών και Πυρηνικών ουσιών (Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας) [Chemical, Biological, Radiological & Nuclear Detection & Sampling. GR/CBRNDET/1 (Greek Atomic Energy Commission)]
• Μονάδα Αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών στο έδαφος, Θεσσαλονίκη (Πυροσβεστικό Σώμα [Ground Forest Fire Fighting – Thessaloniki. GR/GFFF/2 THESS]
• Μονάδα Αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών στο έδαφος με οχήματα, Αθήνα (Πυροσβεστικό Σώμα) [Ground Forest Fire Fighting module with Vehicles. GR/GFFV/ATH]
• Ιατρική εναέρια απομάκρυνση/εκκένωση θυμάτων καταστροφών (ΕΚΑΒ, Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας) [Medical Aerial Evacuation of Disaster Victims. GR/MEVAC/1 (National Emergency Health Care Unit and Hellenic Air Force)]
• Μονάδα Έρευνας και Διάσωσης σε αστικό περιβάλλον υπό περιστάσεις μέτριας σοβαρότητας, Αθήνα (Πυροσβεστικό Σώμα) [Medium Urban Search and Rescue - Athens. GR/MUSAR/1_ATH (Hellenic Fire Corps, National Emergency Health Care Unit)]
• Μονάδα Έρευνας και Διάσωσης σε αστικό περιβάλλον υπό περιστάσεις μέτριας σοβαρότητας, Θεσσαλονίκη (Πυροσβεστικό Σώμα) [Medium Urban Search and Rescue – Thessaloniki. GR/MUSAR/2_THESS (Hellenic Fire Corps, National Emergency Health Care Unit)]
  
  Οι Ελληνικές Ομάδες / Μονάδες συμμετέχουν σε ασκήσεις του Μηχανισμού (EU MODEX) και ορισμένες εξ αυτών έχουν αναπτυχθεί σε πραγματικά συμβάντα που έλαβαν χώρα εντός και εκτός Ευρώπης (π.χ. σε δασικές πυρκαγιές σε Κύπρο, Ισραήλ, σε σεισμούς στο Ιράν, την Αλβανία και την Τουρκία). Οι ελληνικές Μονάδες Έρευνας και Διάσωσης ακολουθούν τις κατευθυντήριες οδηγίες κατά INSARAG κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων και των εκπαιδεύσεων.
  
  “Knowledge Network” – Δίκτυο Γνώσεων της Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης
  
  Το Δίκτυο Γνώσεων της Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης αποτελεί εργαλείο του Μηχανισμού και της κοινότητάς του και δημιουργήθηκε για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και των ασκήσεων Πολιτικής Προστασίας, την προώθηση της καινοτομίας και του διαλόγου και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών Πολιτικής Προστασίας των κρατών μελών.
  
  “Exchange of Experts” – Πρόγραμμα Ανταλλαγής Εμπειρογνωμόνων
  
  Το πρόγραμμα «Ανταλλαγής Εμπειρογνωμόνων» εντάσσεται μεταξύ των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης προσφέροντας την ευκαιρία της διασυνοριακής σύνδεσης των Εμπειρογνωμόνων του Μηχανισμού με ομολόγους άλλων κρατών συμβάλλοντας έτσι στη διεύρυνση των επιχειρησιακών γνώσεων και δεξιοτήτων που απαιτούνται στις επιχειρήσεις Πολιτικής Προστασίας.
  
  Οι Εμπειρογνώμονες μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για συμμετοχή στο Πρόγραμμα έπειτα από συγκατάθεση του Εθνικού Συντονιστή Εκπαίδευσης (NTC), έχοντας τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και να αντλήσουν εμπειρία από τις προσεγγίσεις των 52 εθνικών συστημάτων Πολιτικής Προστασίας που μετέχουν στο Πρόγραμμα. Η πολύτιμη επιχειρησιακή εμπειρία που διαμορφώνεται συμβάλλει στην ενίσχυση της ομάδας και της Υπηρεσίας στην οποία ανήκουν.
  
  Πρόγραμμα Προεγκατάστασης Μονάδων Δασοπυρόσβεσης (Prepositioning)
  
  Το Πρόγραμμα Prepositioning συνδιοργανώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το καλοκαίρι του 2022 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ελλάδα, με τη συμμετοχή συνολικά 203 πυροσβεστών από Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Νορβηγία, Ρουμανία και Φινλανδία, οι οποίοι προ-εγκαταστάθηκαν σε Αθήνα, Λάρισα και Τρίπολη.
  
  Το Πρόγραμμα διοργανώθηκε στην πρώτη πιλοτική μορφή του μέσω του Προγράμματος Ανταλλαγής Εμπειρογνωμόνων προσφέροντας πολλαπλά οφέλη τόσο για την Ελλάδα -ως χώρα υποδοχής- όσο και για τις συμμετέχουσες χώρες, συμβαδίζοντας άρρηκτα με τις βασικές αρχές και στόχους του Μηχανισμού:
   

- Αύξηση των επιπέδων ετοιμότητας
- Ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών
- Βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας,
- Ανάπτυξη της επαγγελματικής δικτύωσης και  της κοινής ορολογίας.

Ασκήσεις Πολιτικής Προστασίας

Οι Ασκήσεις Πολιτικής Προστασίας του Μηχανισμού προσφέρουν το κατάλληλο πλαίσιο για την ενίσχυση της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης των καταστροφών. Οι Ασκήσεις Πολιτικής Προστασίας επιδιώκουν τη διασφάλιση της συμβατότητας και της συμπληρωματικότητας μεταξύ των ομάδων παρέμβασης που αναπτύσσονται σε αποστολές μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης, καθώς και τη βελτίωση των ικανοτήτων των Εμπειρογνωμόνων του συστήματος Πολιτικής Προστασίας της Ευρώπης.

Ασκήσεις EU MODEX

Οι Ασκήσεις EU MODEX εξετάζουν τον συντονισμό, τη δια-λειτουργικότητα, την αυτάρκεια, τις τυπικές διαδικασίες λειτουργίας (standard operating procedures) και τα πρωτόκολλα ασφάλειας των συμμετεχουσών Ικανοτήτων Απόκρισης.

Επιπλέον, αξιοποιούνται και για την πιστοποίηση των Μονάδων και άλλων Ικανοτήτων Απόκρισης προκειμένου αυτές να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας.

- Ασκήσεις Μονάδων επί Χάρτου: Bασίζονται σε σενάριο Άσκησης και επικεντρώνονται στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων και στη διοικητική προετοιμασία για μια διεθνή αποστολή (deployment).
- Ασκήσεις Μονάδων Πεδίου: Επικεντρώνονται σε επιχειρησιακού χαρακτήρα πτυχές κατά τη διάρκεια των διαφόρων φάσεων μίας διεθνούς Αποστολής. Τα σενάρια των Ασκήσεων αφορούν πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, ΧΒΡΠ, σεισμούς και ιατρικές ανάγκες.

Νομικό πλαίσιο της ΕΕ

• «Κανονισμός (ΕΕ) 2021/836 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20^ης Μαΐου 2021 για την τροποποίηση της Απόφασης αριθ. 1313/20213 περί Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32021R0836
   
• «Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/88 της Επιτροπής της 26ης Ιανουαρίου 2021 για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2019/570 όσον αφορά τις ικανότητες rescEU στον τομέα των χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών συμβάντων»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=CELEX:32021D0088
   
• «Κανονισμός (ΕΕ) 2020/521 του Συμβουλίου της 14ης Απριλίου 2020 για την ενεργοποίηση της στήριξης έκτακτης ανάγκης βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/369 και για την τροποποίηση των διατάξεών του λαμβάνοντας υπόψη την έξαρση της νόσου COVID-19»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32020R0521
   
• «Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/414 της Επιτροπής της 19ης Μαρτίου 2020 για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2019/570 σχετικά με την Ικανότητα ιατροφαρμακευτικού αποθέματος του rescEU»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32020D0414
   
•  «Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/1930 της Επιτροπής της 18ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2019/570 σχετικά με τις ικανότητες rescEU»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32019D1930
   
• «Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/1310 της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2019, για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Δεξαμενής Πολιτικής Προστασίας και των rescEU» 
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32019D1310
   
• «Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) 2019/570 της Επιτροπής της 8^ης Απριλίου 2019 για την θέσπιση κανόνων εφαρμογής της απόφασης 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις Ικανότητες rescEU και για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης 2014/762/ΕΕ της Επιτροπής»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32019D0570
   
• «Απόφαση (ΕΕ) 2019/420 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13^ης Μαρτίου 2019 για την τροποποίηση της αριθ. 1313/2013/ΕΕ περί Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?qid=1553088553036&uri=CELEX:32019D0420
   
• «Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2018/142 της Επιτροπής της 15ης Ιανουαρίου 2018 για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης 2014/762/ΕΕ για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής της απόφασης 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης»
  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A32018D0142
   
• Εκτελεστική Απόφαση της Επιτροπής της 2014/762/ΕΕ της 16ης Οκτωβρίου 2014 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής της Απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης και για την κατάργηση των Αποφάσεων της Επιτροπής 2004/277/ΕΚ, Ευρατόμ και 2007/606/ΕΚ, Ευρατόμ.
• Απόφαση 1313/2013/EU 17ης Δεκεμβρίου 2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για έναν Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας
   
• Απόφαση της Επιτροπής της 29ης Ιουλίου 2010 περί τροποποίησης της Απόφασης της Επιτροπής 2004/277/ΕΚ, Ευρατόμ, όσον αφορά τους κανόνες εφαρμογής της απόφασης του Συμβουλίου 2007/779/ΕΚ, Ευρατόμ περί κοινοτικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (2010/481/ΕΕ, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση της Επιτροπής της 20ής Δεκεμβρίου 2007 για την τροποποίηση της Απόφασης 2004/277/ΕΚ, Ευρατόμ, όσον αφορά τους κανόνες εφαρμογής της απόφασης 2007/779/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου περί κοινοτικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (2008/73/EK, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση του Συμβουλίου της 8ης Νοεμβρίου 2007 περί δημιουργίας κοινοτικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (αναδιατύπωση). (2007/779/ΕΚ, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση της Επιτροπής της 8ης Αυγούστου 2007 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής των διατάξεων περί μεταφοράς που περιέχονται στην Απόφαση 2007/162/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου για τη θέσπιση χρηματοδοτικού μέσου Πολιτικής Προστασίας (2007/606/ΕΚ, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση του Συμβουλίου της 5ης Μαρτίου 2007 για τη θέσπιση χρηματοδοτικού μέσου Πολιτικής Προστασίας (2007/162/ΕΚ, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση της Επιτροπής της 29ης Δεκεμβρίου 2003 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής της απόφασης 2001/792/EΚ, Eυρατόμ του Συμβουλίου, περί κοινοτικού μηχανισμού για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας στις επεμβάσεις βοήθειας της Πολιτικής Προστασίας (2004/277/ΕΚ, Ευρατόμ)
   
• Απόφαση του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2001 περί κοινοτικού μηχανισμού για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας στις επεμβάσεις βοήθειας της Πολιτικής Προστασίας (2001/792/ΕΚ, Ευρατόμ)
  
  Συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα
  
  Αποστολή της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας αποτελεί και η συμμετοχή της στον σχεδιασμό, εποπτεία, υλοποίηση και παρακολούθηση διεθνών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων αρμοδιότητάς της, με στόχο τη συνολική βελτίωση του επιπέδου προστασίας των πολιτών από καταστροφές, τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και τη συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη της χώρας.
  
  Μέσω των συγχρηματοδοτούμενων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων επιτυγχάνεται επίσης η συμμετοχή των ελληνικών Μονάδων και Εμπειρογνωμόνων σε ασκήσεις του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης, με σκοπό την εκπαίδευση και την επιχειρησιακή τους ετοιμότητα στο μέγιστο επίπεδο, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται με επαγγελματισμό τόσο σε εγχώρια όσο και σε διεθνή πεδία καταστροφών.

Τα προγράμματα στα οποία συμμετέχει η ΓΓΠΠ και βρίσκονται σε εξέλιξη είναι:

MAGNITUDE - Full-Scale Earthquake Response Exercise in the cross-border-region of Germany, Austria and Switzerland

ΗΟΡΕ - Complex Earthquake Management in South Caucasus Vulnerable Areas through Effective Planning, Reaction and Joint Operations

COVALEX - Community of Valued Experts in Hydrometeorological and Technological Multi-hazards

ROSES - Cross Border Risk Awareness in Western Balkans

Flood North Lab 

Ενδεικτικά Προγράμματα στα οποία η Ελλάδα συμμετείχε τα προηγούμενα χρόνια:

BALANCE - Large Scale Earthquake Management at Western Balkans through Joint Cross Border Cooperation Activities

PRINCE- Preparedness Response for CBRNE INCidEnts

TaFF - Tackling consequences of extreme rainfalls and FlashFloods